Zamanın ruhuna, dünyanın ahvaline, gidişine ya da gidemeyişine eşlik edeceğimiz görüntülerle, fotoğrafçılar olarak bizler de kendimizden, sorularımızdan, hissettiklerimizden bakarak, bir şehre, şehrin duygusuna, insanlarına, mekânlarına, farklı hallerine tanıklık, itiraz ya da isyan ediyor olabilir miyiz?

bir ya da çok fotoğraf karesiyle
şehrin itirazı^[1]na yakın durduğumuz;

yüzlerden,
sokaklardan,
(iç) seslerimizden ve duygularımızdan,
sustuklarımızdan,
boşluklardan,
yıkıntılardan,
yalnızlıklarımızdan ve kalplerimizde birikmiş
isyanlarla dokunup

Feride Çiçekoğlu'nun söylediği gibi yeni bir “isyan eşiği” için

görüntülerin “muteriz” şehir notlarının
bir parçası olacağı zamanlardan  
kendimize, hayata ve değişen dünyaya
“titreşimli ve geçirgen” görüntüler
ve hiç bilmediğimiz hikayelerle bakabilir miyiz?

ve sanki,

“tek tek parçalar öyle bir biçimde kümelenecek,

bağlamından kopartılmış alıntılar

(ve fotoğraflar)

öyle bir yan yana getirilecek,

birbirine uzakmış gibi görünen nesneler

arasında öyle takımyıldızlar oluşturulacaktır ki,

insanın zihninde şimşek hızıyla çakan imge

modernliğin ilk tarihini aydınlatmada

en büyük soyutlamadan daha aydınlatıcı olabilecektir.” ^[2]

Büyülü bir anın peşinden koşmak yerine,

dengesizliği açığa çıkaracak

-gerçekliği savunmasız yakalayacak

ara(daki)- anların

peşinden gitmeyi göze almış görüntüler,

dünyayı dolduran cehennemleri [es]

geçmememizin belgeleri ve hikâyeleri olabilir mi?

Fotoğrafta ve fotoğrafla “bellek aracılığıyla bağ kurulabilecek bir yer olmaktan çıkmış bir ‘hiçbir-yer’ atmosferi kurgulamak.”^[3]

Çünkü fotoğraf ancak öz(n)elleştikçe genelleş(ebil)ir, genelleştikçe özelleşemez.

Zamansızlık tüm zamanları çağrıştırabilir, tüm çağrışımları özgürleştirebilir ama tekil ve belirtilen zaman(lar) görüntüyü (filmde ya da fotoğrafta) çok sesliğinden mahrum bırakarak tek bir anlama(ya) hapsedebilir. Tarih, yer, mekân ve kişi bilgileriyle de zamansız olabilir bir fotoğraf.

“Optik” (ışıksal) görüntülerdense, “haptik” (dokunuşsal) görüntüler üzerinden ‘öznellik inşasının’ yolunu aralaması böylesi bir zamansızlığın habercisi olabilir.

Optik görüntülerin yaratıcıları zihinsel görüntülerdir.

Zihinsel görüntüler optik görüntülerin statikliğini taşımazlar ve tespit edildiklerinde farklı bir gerçekliğin yansıması olabilirler.

“Mekanik olanı fetheden ruh hayattaki benzerliğe yeni bir yorum kattığında” ^[4] , Susan Sontag’ın “fotoğraf üzerine” de ifade ettiği gibi, “gerçekten olan şey ’den çok, benim o ‘gerçekten’ algıladığım şeyi” dert edinmiş görüntüler, görüntünün gösterdiğinin (ve kadrajın da) dışına taşarak, fotoğrafçının kurguladığı bir bağlamla “şimdi ”ye dönüşerek, fotoğraftaki zamanın yerine geçebilir.

Çünkü fotoğraf içerdenliğe ve içselliğe ihtiyaç duyar, aradığı fotoğrafçının kendi (iç)sesidir.

Fotoğrafçı yeni/farklı bir bakmaya, söze, düşünceye, tekinsiz olana, cevapsız sorulara, tedirginliğe, şüpheye ve sıkıntıya sığınmalı, huzursuzluğa kaçmalıdır.

Yeni bağlantılar için bir bağlantısızlık, bir kopuş talep etmelidir evrenden, dış seslerden, dış sözlerden uzaklaşıp, içeriye, içinde olana, şimdiye kadar göremediğine bakabilmek için, yeni sorular için...

Çünkü yeni bağlantılarda, “Benjamin’in büyük şehir peyzajında bir yere yetişme telaşı olmadan gezinen aylağa duyduğu ilgide, şehrin döküntülerini biriktiren paçavra toplayıcısına olan bağlılığında, yetişkinlerin gözden çıkardığı artık malzemede nesnelerin bambaşka yüzlerini gören ‘çocuk dikkati ‘ne olan sevgisinde, tamamlanmış yapıtlardansa ömür boyu üzerinde çalışılan fragmanlara olan takıntılı düşkünlüğünde de aynı seçimin izleri vardır.” ^[5]

Çünkü görüntü muteriz olmaya ve sessizin payına ihtiyaç duyar.

Fotoğraf olabilmek için,

Fotoğrafta kalabilmek için.

Çünkü her fotoğrafla birlikte izleyicinin [her baktığında] bilmediği bir başka duyguyu fark etme, keşfetme ihtimali büyülüdür. 

Laleper Aytek